Samenwaarde
Luchtalarm in de tijd en signalen van gevaar? Het past in ons leefpatroon, de eerste maandag van de maand. Voor menig Oekraïense wekt het een Pavlov-reactie op, die diepgeworteld in de genen wroet. Zodra Lyudmyla dit geloei hoort, stapelen zich de gruwelijke beelden van broers, ooms, vaders, zelfs haar man in het verre Oekraïne. Iedere eerste maandag van de maand pulkt de dood hoorbaar aan haar gemoed en doet haar gevoel opnieuw een deurtje dicht. Geel-blauw we dragen ’t voor haar. Het steunt da’s zonneklaar. Toch is het slechts een ritueel dat toont dat wij de samenwaarde kennen. Naast hen staan in stil verdriet, er zijn bij snijdende pijn. Als ze in een kaal en koud complex even stilstaat totdat de luchtalarm verstomt, is er slechts één verlangen die haar hart kent: terug naar thuis. Hoe kunnen wij Nederlanders begrijpen als keer op keer, opnieuw, je hart breekt en zielenpijn je lot is.
Realiserend dat de verreweg-pijn, dichterbij is dan ik voel, en toch… de beelden op tv sluiten ook de luiken van mijn open hart. Langzaam haalt het de brug op waarlangs de liefde stroomt. Doordat mijn oor de verharde taal van politiek, uitsluiten, zelf onderdak zoeken, polariseren en onverdraagzame samenleving, normaliseert. Doordat mijn geest kastijding over de ander afroept, terwijl ik juich voor het goud op de buis en de strijder crepeert voor vrijheid in doodsnood. Hoe in deze wrede wereld van paradoxen kunnen wij ons verhouden.
Zoals de filosoof Kant benadrukt toont zich een relatie in het gedrag en handelen. Deze manier van doen kan zich op drie manieren voltrekken: met pathos (ziel en zaligheid). Dan gaat het om handelen met bezieling, passie en authenticiteit. Ook handelen met logos (nuchter en wijs) zou een mogelijkheid zijn. Bij logos gaat het om verstandig handelen en doen. Met ethos (integer en geloofwaardig) handelen gaat het om wijs te handelen. De menselijke waardigheid is met het huidige handelen van de overheid in het geding. Er wordt nog met pathos, noch met logos, noch met ethos gehandeld. Ik voel schaamte voor het handelen van onze overheid omdat zij ingaat tegen de menselijke waardigheid. Zij lijken Stoïcijns te regeren vanuit slecht één perspectief: de mammon.
En dat terwijl de oude Stoïcijnse filosofie slechts één bepaalde leidraad schetst dat alles overstijgend is: “doe het goede”.
“Ik zag haar hand in de spiegeling van de ruit, het schrikken bij ’t geluid.
De strepen die vertelden van alleen, de druppels die verdampten op het steen.”
Foto: Ad Adriaans from Pixabay